Op stap voor de leprastichting

Sinds enkele weken ben ik actief voor Peerke Donder Foundation (PDF), een stichting die in Nederland fondsen werft om te besteden aan projecten in Vietnam, Cambodja, Thailand. Projecten ondersteunen de bestrijding van lepra en zijn m.n. gericht op het verbeteren van de leefomstandigheden van leprapatienten. Er wordt samengewerkt met plaatselijke hulpverleners. Met 4 nieuwe vrijwilligers en 2 "oud" gedienden zijn lopende projecten verdeeld. Het eerste project dat ik bezoek met z'n 3-en is in Soc Trang, diep de Mekong Delta in.

We vertrekken woensdag om 6.00 uur, leggen 250 km af en komen 6 uur later aan. We checken in in een simpel hotelletje, waar niemand Engels spreekt. Als ik de bedden zie ben ik blij dat ik een lakenzak heb meegenomen. Maar er is in ieder geval airco, een van de belangrijkste faciliteiten hier. Na de lunch (rijst met ei) worden we opgehaald door de tolk en door iemand van het plaatselijke Rode Kruis. We komen binnen in een eenvoudig vergaderzaaltje, waar 6 mensen ons ontmoeten, allemaal 'baasjes' van de locale districten, een sociaal werker, iemand van de 'vet' department. We worden ontvangen met fruit en cocosmelk.

Met dit project heeft PDF voor 2x 60 gezinnen een big van 4 mnd bekostigd en een half jaar voer. Dit varken moeten ze grootbrengen en als het biggen krijgt moeten ze 2 teruggeven aan PDF (die ze weer uitzet) en de rest kan verkocht worden. Hiermee worden mensen gedwongen zich in de gemeenschap te bewegen (voer kopen, biggen verkopen) en kunnen ze een beter inkomen verwerven. Wij horen in de middag hoe het project loopt, de tegenvallers en krijgen natuurlijk ook het verzoek een 3e fase te bekostigen.

Het is een totaal nieuwe materie voor mij. Ik weet nog weinig van lepra, ik weet niet veel van varkens en het projectverloop is ook nieuw. En het is een bijzondere ervaring om alles te moeten vertalen met een tolk.

'Oma' (70) van het Rode Kruis nodigt ons uit om een prachtige Kmer tempel te bezoeken (25% van de bevolking is hier Kmer-ooit was het Cambodja). We zien vleermuizen met een spanbreedte van 1,5 meter en we zien monniken lopen in hun oranje gewaden.

We worden aangestaard, hier komen niet veel blanken. 's Avonds nodigt 'oma' ons uit voor een diner. Een beetje onwennig, want met een tolk klets je niet makkelijk weg, zeker niet als je met 7 aan tafel zit met slechts 1 tolk. Maar 'oma' ratelt vrolijk tegen je, alsof je het verstaat. Op tafel kijkt op een bord het hoofd van een kip me aan (zijn ogen zijn wel dicht), in een soort soep op tafel worden kleine gladde visjes even gekookt en dan worden de ingewanden eruit gepulkt. Ik eet voor de beleefdheid wat kip (nadat ik een goed stukje heb uitgezocht), leg mijn bordje vol met wat groenvoer en vooral rijst.

Donderdag om 8.00 gaan we op weg voor het veldwerk. We rijden eerst een stukje met de auto. Het is prachtig. Tropisch, rijstvelden (met overal graven tussen de rijstvelden) en veel water.

Na een half uurtje stoppen we bij een lokaal (klein) Rode Kruis. Hier stappen we over op de motor, want met de auto kunnen we niet verder. We rijden verder over een verhard pad. Links en rechts passeren we kleine huisjes. Mensen kijken om. De 'winkeltjes' worden steeds kleiner, de huisjes primitiever. Uiteindelijk zien we de eerste familie. Ik dacht een eerste leprapatient te zien, maar ze blijkt spastisch. De echte leprapatient heeft geen zichtbare verminkingen.

Dat blijkt gedurende de bezoeken: de meeste leprapatienten hebben tijdig medicijnen gehad, waardoor de niet verminkt zijn geraakt. Lepra is een bacterie in het lichaam, dat gevoelloosheid ten gevolge heeft. Doordat er geen gevoel is, worden verwondingen niet opgemerkt, waardoor die gaan zweren (zeker onder de omstandigheden waar de armen leven, lepra nestelt zich alleen in een zwak lichaam). Sinds een jaar of 20 zijn er medicijnen, waardoor de bacterie tijdig uitgeschakeld kan worden. Wel is er nog het stigma: iemand heeft lepra.

De meeste mensen met verminkingen zijn dus ouder (voordat er medicijnen waren). Een aantal (wel verminkte) patienten waren niet thuis. We zien de varkens, die er goed uitzien. We stellen onze vragen, waarbij we moeten kijken of de juiste dingen met ons geld zijn gedaan. Krijgen de varkens voer, krijgen ze water, wat gebeurt er als ze ziek zijn etc. We gaan door naar de volgende families. We zien huisjes van riet gemaakt, er staat 1 bed in (zonder matras) voor een familie van 7, een pan wordt op een takkenvuurtje heet gemaakt. Een pomp in de hut waar water uit een bron kan worden opgepompt. De kleding die ze hebben hangt aan een bamboestok. Een tuintje waar je eerst langs 3 graven loopt, voordat je bij de varkens komt. We verlaten met de motor de verharde weg en gaan verder op het zandpad. Kindjes komen kijken. Een prachtige natuur. Nog meer families. De een lijkt het iets beter te hebben dan de ander, maar het blijft armoede. Sommigen hebben nog een andere bron van inkomsten: een rijstveldje, cocosnoten, suikerriet. We zien 1 familie die uit de 1e fase een varken heeft, die al 3 ronden biggen heeft gehad. Ze laten trots zien dat ze een echt huis hebben kunnen bouwen van de opbrengst. Dan weet je waar je het voor doet. Het is mooi als je een heel klein beetje kunt bijdragen aan een iets waardiger bestaan.

Onze tocht geeft voldoening en ook veel stof tot nadenken. Waarom hebben we geen zware lepragevallen gezien: zijn ze er niet, krijgen we ze niet te zien ? Hoe vindt selectie van de families plaats ? Is een familie met leprozen armer dan anderen ? Is het verstrekken van biggen de juiste manier om ondersteuning te leveren ?

We sluiten af met een lunch (met een vis die me met open mond staat aan te gapen, mannen die alles wat ze niet hoeven op de grond tuffen en half rauwe vissen). De terugtocht duurt 7 uur, dus ik geniet dubbel als ik weer neerstrijk in onze luxe.

Vrijdagmiddag Loes haar feestje, zaterdagmorgen Jasper's feestje. Ze hebben genoten. Met verwende expatkinderen die niet luisteren. Die bedient worden op hun wenken. Die niet hoeven te werken.

Wat is de wereld oneerlijk verdeeld.

Maar het is mooi als je met een heel klein beetje moeite heel veel kunt terugdoen...